ESKİKÖY MADEN SAHASININ (GÜMÜŞHANE, TÜRKİYE) DOĞAL (226Ra, 232Th ve 40K) ve YAPAY (137Cs) RADYOAKTİVİTE BULGULARINA AİT İLK DEĞERLENDİRMELER

Özet

Gerçekleştirilen bu çalışma kapsamında, Türkiye’nin önemli bir metalojenik kuşağı içinde yeralan Gümüşhane sınırları içindeki Eskiköy Maden sahasının doğal (226Ra, 232Th ve 40K) ve yapay (137Cs) radyoaktivite konsantrasyonları araştırılmıştır. Cevherleşme, hidrotermal alterasyon ve günlenmeye bağlı olarak gelişmiş saha topraklarının doğal ve yapay radyoaktivitelerinin belirlenmesi amacıyla, 12 adet toprak örneği alınmış ve gama dedektör ile 232Th, 226Ra, 40K ve 137Cs radyo izotoplarının aktivite konsantrasyonları ölçülmüştür. Sahaya ait 40K doğal radyo izotop aktivitelerinin çoğunlukla ağırlık dünya ortalamasını aştığı, 232Th, ve 226Ra doğal radyo izotop aktivitelerinin ise 12 örnek alım noktasının 5’inde ağırlıklı dünya ortalamalarını aştığı görülmüştür. Sahadaki yapay 137Cs aktivite konsantrasyonlarının ise 9 örnek alım noktasında dedeksiyon limiti üstünde olduğu ve 8 örnek alım noktasında 3 Bq/kg değerinin üstünde olduğu tespit edilmiştir. Eskiköy maden sahasında tespit edilen yüksek 137Cs aktivitelerinin Çernobil nükleer santral kazası ve benzeri antropojenik etkilere bağlı olduğu değerlendirilmiştir. Maden sahası ayrıca radyolojik tehlike endeksleri, radyum eşleniği aktivite değeri, absorbe doz oranı ve yıllık efektif doz oranı parametreleri ile tıbbi jeoloji bağlamında radyasyon riski açısından değerlendirilmiş ve dikkat çekici bulgulara ulaşılmıştır. Sahaya ait elde edilen tüm bu bulgular birlikte değerlendirildiğinde Eskiköy maden sahasının doğal ve yapay radyoizotop aktivite konsantrasyonları ve bunların insan sağlığına etkileri açısından daha ayrıntılı çalışılmasının gerektiği sonucuna varılmıştır.