ARZULAR-YİTİRMEZ-DÖLEK (GÜMÜŞHANE)MADEN/ALTERASYON SAHALARINDAKİ DOĞAL (226Ra, 232Th ve 40K) VE YAPAY (137Cs) RADYOAKTİVİTELERİNE AİT İLK DEĞERLENDİRMELER

Özet

Bu çalışma kapsamında Arzular-Yitirmez-Dölek (Gümüşhane) maden/alterasyon sahasının doğal (226Ra, 232Th ve 40K) ve yapay (137Cs) radyo izotop aktivitelerinin ilk değerlendirilmeleri yapılmıştır. Sahadan toplanan 22 toprak örneğinde Poptop Ortec gama ışınları dedektör ile ölçümler gerçekleştirilmiştir. Sahaya ait doğal 232Th, 226Ra ve 40K aktiviteleri ağırlıklı dünya ortalamalarıyla kıyaslandığında 40K ve 226Ra aktivitelerinin örnek alım noktalarının çoğunda dünya ortalamalarını aştığı, 232Th aktivitelerinin ise birkaç örnek alım noktası dışında ağırlıklı dünya ortalamasının altında kaldığı tespit edilmiştir. Sahadaki yapay 137Cs aktivitelerinin de birkaç örnek alım noktası dışında dedeksiyon limiti üstünde olduğu ve 2 Bq/kg değerini aştığı görülmüştür. Sahadaki yüksek 137Cs aktivitelerinin özellikle Çernobil nükleer santrallindeki kaza gibi insan kaynaklı bir etki ile ilişkili olabileceği değerlendirilmiştir. Saha için ayrıca radyolojik tehlike endeksleri, Ra eşleniği aktivite değeri, absorbe doz oranı ve yıllık efektif doz oranı gibi parametreler hesap edilmiştir. Bu parametrelerden elde edilen sonuçlar dikkate alındığında Arzular-Yitirmez maden/alterasyon sahasının doğal ve yapay radyoizotop aktiviteleri açısından daha detaylı çalışılmasının yararlı olacağı sonucuna varılmıştır.