TÜRKİYE’DE HALK SAĞLIĞI’NDA KULLANILAN BAZI SENTETIK PİRETROİT İNSEKTİSİTLERİN BİYOLOJİK AKTİVİTESİ ÜZERİNE PİPERONİL BUTOKSİT’İN ETKİSİ

Özet

Bu çalışmada sipermetrin, deltametrin ve permetrinin biyolojik aktiviteleri üzerine piperonil butoksitin (PBO) etkisini göstermek ve karasineklerin laboratuvar (WHO) ve saha (Ankara) popülasyonlarında kullanılan insektisitler arasında etkilere ilgili olarak farklılıkların var olup olmadığını belirlemek açmaçlandı. Sipermetrin, deltametrin ve permetrin etken maddeleri tek başına ve PBO sinerjist bileşiği ile 1:1 ve 1:3 oranında kombinasyonları olarak 3 grup oluşturuldu. 4-6 günlük yaşta karasinekler üzerine bu etken maddelerin biyolojik etkileri Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından önerilen standart kalıcı yüzey metodunun bir türevi ile belirlendi. Deneysel işlem sırasında knockdown (bayıltıcı) ve mortalite yüzdeleri, knockdown zamanı ve knockdown direnç katsayıları belirlendi. Mortalite ve knockdown yüzdeleri tek başına insektisit kullanılarak WHO karasinek popülasyonlarına göre Ankara karasinek popülasyonlarında oldukça düşük olduğu bulundu. PBO insektisitlerin knockdown ve mortalite yüzdelerini Ankara karasinek popülasyonlarında önemli düzeyde arttırdı ve ayrıca knockdown zamanlarını azalttı. Ayrıca PBO’nun insektisitlerle karıştırılması Ankara karasinek popülasyonlarında knockdown direnç katsayılarını azalttı. Dolayısıyla PBO’nun karasinek popülasyonlarında insektisitlerin biyolojik etkilerini artırmada ve knockdown direncinin ortaya çıkışını önlemede önemli fonksiyona sahip olduğu bulundu.