YEREL BİBER ÇEŞİDİ: GAZİANTEP BİBERİ

Özet

Biber Türkiye’de olduğu gibi tüm dünyada tüketimi fazla olan sebze türleri arasında önemli bir yere sahiptir. Biberin açık alan veya örtü altında olmak üzere yetiştiriciliği yapılmaktadır. Dünyada biber üretiminde toplam 709 150 ha alanda 16 023 500 ton biber üretimiyle Çin ilk sırayı alırken; 136 132 ha alanda 2.379 736 ton üretimiyle Meksika ikinci sıradadır. Türkiye ise 2 072 132 ton biber üretimini 96 000 ha alanda gerçekleştirmektedir. Bu değerle dünyadaki toplam biber üretiminin %6’sını karşılamaktadır. TÜİK, (2018) verilerine göre toplam kırmızıbiber üretim miktarı 179 264 ton olup bunun yaklaşık %35.28 Ş.urfa, %30.62’sını G.antep, Kilis %16.45, K.maraş %9.82 ile Hatay %1.94 gelmektedir. Ülkemizin sebze yetiştiriciliğine uygun iklim yapısının olması, özellikle bölgelerdeki iklim farklılığı çok sayıda biber genotip ve tiplerin oluşmasını sağlamıştır. Gaziantep (GB) biberinin kendine has tat ve aroması, zengin besin içeriğinin olması ve bölge halkı tarafından çok talep görmesi nedeniyle yörede yoğun olarak üretilmekte ve yöre dışındaki pazarlara da biber gönderilmektedir. Kurutmalık biber de yerel tiplerden oluşmakta ve özellikle pul biber yapımında buna bağlı çeşitli şekillerde (salçalık, sanayilik, kurutmalık vb.) kullanımı bu ürünlerin bölge dışına pazarlanarak bölge ekonomisine ayrı bir katkı sağlamaktadır. Islah edilmiş bir örnek çeşitlerin, popülasyon formundaki yerli çeşitlerin yerine geçmesi, çiftçinin istediği kadar verim elde edememesi, popülasyondan dolayı verim ortalamaları düşük olması, bölgeye yeni çeşitlerin girmesiyle eski çeşitler veya popülasyonlar kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya olması, yöre biberinin varlığını günümüze kadar sürdürebilmiş olması bu materyalin tüm biyotik ve abiyotik stres faktörlerine dayanıklı olabileceğini de göstermiştir. GB yerel biber tiplerinin yüksek sıcağa ve kurağa dayanım başta olmak üzere birçok özelliğe ve yöreye gerçekten çok iyi uyum sağlamış olması bölge ve çevresinde sevilerek tüketilmesine ve bu bitkisel materyalin değerlendirilmesine olanak sağlamaktadır. Özellikle yerli çeşitlerde ve ticari bakımdan önemli sebze türleri üzerine çalışmalar yapılması gerekmektedir. Bu nedenle bu gibi genotiplerin korunması ve ıslahı önemli bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Böylelikle gen kaynaklarımızın zenginleşmesi ile ülkemizde büyük eksikliği bulunan yerli çeşitlerin üretiminin artışına ciddi katkı sağlayacağı düşünülmektedir.