Eskişehir İlinde Yayılış Gösteren Mentha L. Taksonlarında Tür Sınırlandırma Çalışmaları ve Filogenetik Analizlerinin Yapılması

Derviş Öztürk; Kurtuluş Özgişi; Tayfun Şengel; Betül Yılmaz  Öztürk

doi:10.5281/zenodo.8238484

Yazarlar

Derviş Öztürk Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Mahmudiye Atçılık MYO, Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü, Eskişehir, Türkiye https://orcid.org/0000-0001-7189-7407
Kurtuluş Özgişi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Eskişehir, Türkiye https://orcid.org/0000-0002-7344-6666
Tayfun Şengel Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Merkezi Araştırma Laboratuvarı Uygulama ve Araştırma Merkezi, Eskişehir, Türkiye https://orcid.org/0000-0002-1162-6979
Betül Yılmaz Öztürk Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Merkezi Araştırma Laboratuvarı Uygulama ve Araştırma Merkezi, Eskişehir, Türkiye https://orcid.org/0000-0002-1817-8240

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8238484

Anahtar Kelimeler:

Mentha, Morfoloji, DNA, ITS, Eskişehir

Özet

Bu çalışmada, Eskişehir ve çevresinde farklı lokalitelerden toplanan çiçekli ve çiçeksiz Mentha aquatica L., Mentha longifolia (L.) L., Mentha longifolia (L.) HUDSON subsp. typhoides (BRIQ.) HARLEY, Mentha spicata L. ve Mentha pulegium L. Taksonları toplanmıştır. Tür sınırlandırma çalışmaları, ITS veri setine dayalı tür sınırlandırma çalışmalarında kullanılan Tek Eşikli ve Çok Eşikli GMYC (Generalized Mixed Yule Coalescent) metoduna göre çalışmaya konu olan Mentha cinsi üyeleri tespit edilmiştir. Kloroplast DNA’sına ait rbcL ve matK bölgelerinin veri setine dayalı Tek Eşikli ve Çok Eşikli GMYC (Generalized Mixed Yule Coalescent) metoduna göre çalışılan Mentha taksonları belirlenmiştir. ITS veri setiyle genetik çeşitlilik çalışmaları neticesinde en yüksek ve en düşük haplotip çeşitliliği ortaya konmuştur. Popülasyon grupları arasında nötralite testleri ile Tajima’nın D ve Fu’nun FS değerlerine göre anlamlı bir popülasyon grubuna rastlanmamıştır. Bu popülasyon gruplarının nötraliteden uzaklaşmadığını göstermektedir. 807 baz çifti uzunluğunda ki matK veri setine dayalı genetik çeşitlilik çalışmaları sonucunda en fazla haplotit çeşitliliği gösteren tür saptanmıştır. 555 baz çifti uzunluğunda ki rbcL veri setiyle genetik çeşitlilik çalışmalarında en fazla haplotit çeşitliliği belirlenmiştir.

Referanslar

Abad Farooqi, A. H., & Sharma, S. (1988). Effect of growth retardants on growth and essential oil content in Japanese mint. Plant growth regulation, 7, 39-45.

Aktaş, K. (2001). Bazı Lamiaceae (Labiatae) türleri üzerinde taksonomik bir araştırma (Master's thesis, Fen Bilimleri Enstitüsü).

Arif, İPEK., & GÜRBÜZ, B. (2010). Türkiye florasında bulunan Salvia türleri ve tehlike durumları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 19(1-2), 30-35.

Arslan, N., Baydar, H., Kızıl, S., Karık, Ü., Şekeroğlu, N., & Gümüşçü, A. (2015). Tibbi aromatik bitkiler üretiminde değişimler ve yeni arayişlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12, 16.

Arslan, Y., Katar, D., & Subaşı, İ. (2010). Ankara ekolojik koşullarında Japon nanesi (Mentha arvensis L.) bitkisinde uçucu yağ ve bileşenlerinin ontogenetik varyabilitesinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2010(2), 39-43.

Aytaç, Z., & Yildiz, G. (1996). A new record for the Flora of Turkey. Turkish Journal of Botany, 20(4), 385-387.

Başer, K. H. C., Kirimer, N., & Duman, H. (1997). Composition of the essential oil of Micromeria dolichodontha PH Davis. Flavour and fragrance journal, 12(4), 289-291.

Baytop, T., & Mathew, B. (1984). Bulbous plants of Turkey. Batsford in association with the Alpine Garden Society.

Baytop, T. (1999). Türkiye'de bitkiler ile tedavi: geçmişte ve bugün. Nobel Tıp Kitabevleri.

Bazarragchaa B., Myoung L.S., Yuon L.H., (2012). “Pollen Morphology of the Family Lamiaceae in Mongolia”, Journal of Korean Nature 5(2), 169-179.

Bourgaud, F., Gravot, A., Milesi, S., & Gontier, E. (2001). Production of plant secondary metabolites: a historical perspective. Plant science, 161(5), 839-851.

Byng, J. W., Christenhusz, M. M. (2018). Introducing The Global Flora, a global series of botany. The Global Flora. 1-2

Çalışkan, T., & Özgüven, M., (2018). Mentha Arvensis Var. Piperascens (L.) Holmes’te Ontogenetik Varyabilite Ve Moleküler Karakterizasyon.

Çatak, E., & Atalay, A. (2022). Lamiaceae (Labiatae)(Ballıbabagiller) Familyası’nın Ekonomik Ve Tıbbi Değerleri. Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, 9(20), 150_157-150_157.

CBOL Plant Working Group, (2009). A DNA barcode for land plants. PNAS, 31, 12794–12797

Clement, M., Posada, D., Crandall, K. (2000) TCS: a computer program to estimate gene genealogies, Molecular Ecology, 9: 1657-1659.

Davis, P. H. , (1965-1988). Flora of Turkey the East Aegean Islands Volume I-X, Edinburg University Press, Edinburg.

Demirez, M. (2013). Nanenin fitoterapi açısından değerlendirilmesi (Master's thesis, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).

Doğan, E., (2019). Biyolojik çeşitlilik ve odun dışı orman ürünleri veri tabanı (biyod-Amasya Orman Bölge Müdürlüğü örneği) (Master's thesis, Fen Bilimleri Enstitüsü),

Drummond, A.J., Suchard, M.A., Xie, D., Rambaut, A., (2012). Bayesian phylogenetics with BEAUti and the BEAST 1.7, Molecular Biology And Evolution, 29, 1969-1973.

Ekim, T. , Koyuncu, M. , Vural, M. , Duman, H. , Aytaç, Z. , Adıgüzel N. , (2000). Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Türkiye Tabiatı Koruma Dernegi ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ankara.

Ersöz T. (2012). Bitkisel İlaçlar ve Gıda Takviyeleri İle İlgili Genel Yaklaşım ve Sorunlar. MİSED. 27-28 (11-21).

Evolutionary Genetics Analysis Version 6.0, Molecular Biology and Evolution, 30, 2725-2729.

Ezard, T., Fujisawa, T., Barraclough, T.G. (2009). splits: SPecies' LImits by Threshold Statistics R package version 10-14/r31 http://R-ForgeR-projectorg/projects/splits/.

Franz, C., Hölzl, J., Ceylan, A., & Vömel, A. (1983). Influence Of The Growing Site On The Quality Of Menthapiperita-L.-Oil. In IV International Symposium on Spice and Medicinal Plants 144 (pp. 145-150).

Fu, Y. X. (1997). Statistical tests of neutrality of mutations against population growth, hitchhiking and background selection. Genetics, 147(2), 915-925.

Fujisawa, T., Barraclough, T.G. (2013). Delimiting Species Using Single-Locus Data and the

Generalized Mixed Yule Coalescent Approach: A Revised Method and Evaluation on Simulated.

Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., ve Babaç, M.T. (edlr.) (2012). Türkiye Bitkileri Listesi Damarlı Bitkiler, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmalı Derneği Yayını, Flora Dizisi 1, İstanbul

Harley, R. M., & Brighton, C. A. (1977). Chromosome numbers in the genus Mentha L. Botanical Journal of the Linnean Society, 74(1), 71-96.

Harley, R. M., 2003. “Validation of the Name Lamioideae (Labiatae)”, Kew Bulletin, 58(3), 765-766.

Hedge, I. C., & Davis, P. H. (1975). The Flora of Turkey: past, present, and future. Candollea.

Heywood, V. H. (1978). Flora Europaea: notulae systematicae ad floram Europaeam spectantes: No. 20. Botanical Journal of the Linnean Society, 76(4), 297-384.

Hilu, K. W., & Liang, G. (1997). The matK gene: sequence variation and application in plant systematics. American journal of botany, 84(6), 830-839.

Kahraman, A., Celep, F. Doğan, M., (2009). “Morphology, Anatomy and Palynology of Salvia indica L. (Labiatae)”, World Applied Sciences Journal, 6(2), 289-296.

Kalaycıoğlu, A., & Öner, C. (1994). Bazı bitki ekstraktsiyonlarının antimutajenik etkilerinin Amest-Salmonella test sistemi ile araştırılması. Tr. J. Botany, 18, 117-122.

Karamenderes, C., Karabay, N. Ü., & Zeybek, U. (2002). Composition and antimicrobial activity of the essential oils of some Achillea L. species in Turkey. ACTA Pharmaceutica Sciencia, 44(3).

Kendir, G. ve Güvenç, A. (2010). Etnobotanik ve Türkiye’de Yapılmış Etnobotanik Çalışmalara Genel Bir Bakış. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 30(1), 49-80.

Kress, W.J., Wurdack, K.J., Zimmer, E.A., Weigt, L.A. and Janzen, D.H., (2005). Use of DNA barcodes to identify flowering plants. Proc Natl Acad Sci USA, 102, 8369–8374.

Lanfear, R., Calcott, B., Ho, S.Y.W., Guindon, S. (2012). PartitionFinder: combined selection of partitioning schemes and substitution models for phylogenetic analyses, Molecular Biology and Evolution, 29 (6):1695-1701.

Librado, P., & Rozas, J. (2009). DnaSP v5: a software for comprehensive analysis of DNA polymorphism data. Bioinformatics, 25(11), 1451-1452.

Metcalfe, C. R., & Chalk, L. (1972). Labiatae. Anatomy of the Dicotyledons, 2, 1041-1053.

Nakipoğlu, M., & Otan, H. (1992). Tıbbi bitkilerin flavonitleri. Anadolu, J. of AARI, 4(1), 70-93.

Özcan, İ. İ., Arabacı, O., & Öğretmen, N. G. (2013). Lavanta (Lavandula hybrida)’nın köklenmesi üzerine farklı hormon dozları ve köklendirme ortamlarının etkisi. V. Süs Bitkileri Kongresi, Bildiriler Kitabı, 6(09), 529.

Özel, A., Özgüven, M. (1999). Harran Ovası Koşullarında Farklı Dikim Zamanlarının Bazı Nane (Mentha spp.) Tiplerinin Verim ve Bazı Tarımsal Karakterlerine Etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23, Ek Sayı 4, 921-928.

Özgüven, M., & Tansi, S. (1998). Drug yield and essential oil of Thymus vulgaris L. as in influenced by ecological and ontogenetical variation. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 22(6), 537-542.

Özörgücü, B., Gemici, Y., Türkan, İ., (1991). Karşılaştırmalı Bitki Anatomisi, Ege Üniversitesi, Bornova, İzmir.

Piccaglia, R., Marotti, M., Giovanelli, E., Deans, S. G., & Eaglesham, E. (1993). Antibacterial and antioxidant properties of Mediterranean aromatic plants. Industrial crops and Products, 2(1), 47-50.

Posada, D. (2008). jModelTest: phylogenetic model averaging. Molecular biology and evolution, 25(7), 1253-1256.

Rambaut, A., (2014). FigTree v1.4.2, http://tree.bio.ed.ac.uk/ software/ FigTree/, 2014.

Rodrigo, A.G., Bertels, F., Heled, J., Noder, R., Shearman, H., Tsai, P. (2008) The perils of plenty: what are we going to do with all these genes?, Philosophical Transactions of the Royal Society London, Series B, Biological Sciences, 363, 3893-3902.

Rosenberg, N.A. (2007). Statistical tests for taxonomic distinctiveness from observations of

Tajima, F. (1989). Statistical method for testing the neutral mutation hypothesis by DNA polymorphism. Genetics, 123(3), 585-595.

Seçmen, Ö., Gemici, Y., Görk, G., Bekat, L., & Leblebici, E. (1995). Tohumlu bitkiler sistematiği. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi, 116, 394.

Singh, M. K., & Singh, B., (2019). The Effects of Degenerated Carbohydrates on Aggregate Development, Physiological, and Pure Characteristics in Various Mentha Species: A Study.

Tadeg, H., Mohammed, E., Asres, K., & Gebre-Mariam, T. (2005). Antimicrobial activities of some selected traditional Ethiopian medicinal plants used in the treatment of skin disorders. Journal of ethnopharmacology, 100(1-2), 168-175.

Tamura, K., Stecher, G., Peterson, D., Filipski, A., Kumar, S. (2013). MEGA6: Molecular

Wattoo, J. I., Saleem, M. Z., Shahzad, M. S., Arif, A., Hameed, A., & Saleem, M. A. (2016).

Telci, İ. (2001). Farklı nane (Mentha spp.) klonlarının bazı morfolojik, tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi üzerinde bir araştırma.

Temel, M., (2000). “Batı Anadolu Bölgesinde Yayılış Gösteren Origanum L. Türleri Üzerinde

Biyosistematik Çalışmalar”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji ABD (Doktora Tezi), Eskişehir.

Verpoorte, R., van der Heijden, R. T. J. M., Ten Hoopen, H. J. G., & Memelink, J. (1999). Metabolic engineering of plant secondary metabolite pathways for the production of fine chemicals. Biotechnology letters, 21, 467-479.

Vonderbank, H. (1951). Antibiotics exclusive of penicillin; 3rd progress report 1949-50. Arzneimittel-Forschung, 1(3), 131-140.

Vural, M., & Adıgüzel, N. (1996). A new species from Central Anatolia: Salvia aytachii M. Vural et N. Adıgüzel (Labiatae). Turkish Journal of Botany, 20(6), 531-535.

Yetişen, B., (2011). Türkiye’nin Farklı Lokasyonlarına Ait Mentha spicata L. Türünde Morfolojik, Anatomik Çalışmalar, Ege Ünv. Fen Bil. Ens. Yüksek Lisans Tezi, 2011.

TUBİVES, 2013. “Türkiye Bitkileri Veri Sistemi”.,

http://turkherb.ibu.edu.tr/index.php?sayfa=220, Son erişim tarihi: 22 Şubat 2023.

Eskişehir İlinde Yayılış Gösteren Mentha L. Taksonlarında Tür Sınırlandırma Çalışmaları ve Filogenetik Analizlerinin Yapılması

Yazarlar

DOI:

Anahtar Kelimeler:

Özet

Referanslar

İndir

Yayınlanmış

Nasıl Atıf Yapılır

Sayı

Bölüm

Lisans

Aynı yazar(lar)ın dergideki en çok okunan makaleleri

Makale Gönder

Dil

Bilgi