Diyabetli Bireylerin Öz Yönetim Algısına Diyabet Eğitiminin Etkisi
Özet Görüntüleme: 188
/ 
PDF İndirme: 116
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10445261Anahtar Kelimeler:
Diyabet, eğitim, öz yönetimÖzet
Bu çalışmanın amacı diyabetli bireylerde diyabet eğitiminin diyabet öz yönetim algısı üzerindeki etkisini belirlemektir. Çalışma yarı deneysel bir araştırma olup, örneklemini 18 yaş ve üzeri 84 diyabetli birey oluşturmuştur. Veriler bir devlet hastanesinin diyabet polikliniğinde yüz yüze anket şeklinde toplanmıştır. Veri toplama araçları olarak bireylerin kişisel verilerini tanılama formu ve Diyabette Öz Yönetim Algısı Skalası, verilerin analizinde SPSS 26.0 istatistik programı kullanılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 58,38±10,66, %63,1’inin diyabet dışında herhangi bir kronik hastalığının olmadığı, %65,5’inin daha önce diyabet eğitimi almadığı, ortalama diyabet yılının 7,38±3,68 olduğu bulunmuştur. Diyabette Öz Yönetim Algısı Skalası ön-test ortalama toplam puanının 24,04±3,97, son-test puanının 34,14±2,94 olduğu tespit edilmiş, ön-test ve son-test toplam puanları arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,05). Yaş 58 yaş altı ve 58 yaş ve üzeri diyabetli bireylerin, diyabet yılı 7 yılın altı ve 7 ve üzeri olanların, erkek ve kadınların, daha önce diyabet eğitimi alanlar ve almayanların Diyabette Öz Yönetim Algısı Skalası ön-test ve son-test toplam puanları arasında anlamlı ilişki tespit edilmiştir (p<0,05). Bu durum tüm bireylerde verilen eğitimin diyabet öz yönetim algı puanlarının yükselmesinde etkili olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, diyabetin akut ve kronik komplikasyonlarının bilinmesi ve önüne geçilmesi için bireylerin diyabet öz yönetiminin ve öz yönetim algısının yüksek olması gerekmektedir. Bu da ancak diyabet eğitimi ile mümkündür. Yapılan çalışmaya göre de bu eğitimlerin belirli aralıklarla tekrarlanması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Diyabetli bireylerin diyabet öz yönetim algılarının tespit edilmesi ve belirli aralıklarla diyabet eğitimlerinin verilmesi önerilir.
Referanslar
American Diabetes Association. (2021). Classification and diagnosis of diabetes:Standards of medical care in diabetes 2021. Diabetes Care, 44(1), 15-33.
American Diabetes Association. (2022). Standards of Medical Care in Diabetes 2022, Diabetes Care, 45(1), 1–270.
Bayındır Çevik, A., Özcan, Ş. (2020). Psychometric Properties of the Perceived Diabetes Self-Management Scale in Turkish Patient with Type 2 Diabetes. Diyabet, Obesite, ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi, 12(2), 15-22.
Boothby, M. R., Salman, P. (2010). The Grounding of the Construct of Self-efficacy in Type 2 Diabetic Patients’ Own Thinking, Turkish Clinics Endocrinology, 5(2), 39-48
Canbolat, Ö., Ekenler, Ş., Polat, Ü. (2022). Diyabet Özyönetiminde Engeller ve Kolaylaştırıcılar. Med J SDU, 29(1), 143-148.
Erol, Ö. (2009). İnsülin kullanan diyabetlilerde hipoglisemi korkusu ve öz-etkililik. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
International Diabetes Federation. (2019). Diabetes Atlas.9th.ed. https://diabetesatlas.org/upload/resources/material/20200302_133351_IDFATLAS9e-final-web.pdf. Erişim tarihi: 01.11.2023
International Diabetes Federation: IDF Diabetes Atlas, Brüssels, Belgium 2021, 10. Baskı, IDF Diyabet Atlası 2021, IDF Diyabet Atlası (https://diabetesatlas.org/atlas/tenth-edition/) Erişim tarihi: 01.11.2023
İstek, N., Karakurt, P. (2018). Global bir sağlık sorunu: Tip 2 diyabet ve öz-bakım yönetimi. JAREN, 4(3), 179-182.
Kara, M., Van der Bijl, J. J., Shortridge-Baggett, L. M., Asti, T., Erguney, S. (2006). Cross-cultural adaptation of the Diabetes Management Self-Efficacy Scale for patients with type 2 diabetes mellitus: scale development. Int J Nurs Stud, 43(5), 611-21.
Löfman, S., Hakko, H., Mainio, A., Timonen, M., Räsänen, P. (2012). Characteristics of suicide among diabetes patients: a population based study of suicide victims in Northern Finland. J Psychosom Res, 73, 268–71.
Özgül, E., Yanık, Y. T. (2016). Tip 2 diyabetli bireylerin öz-yeterlilik düzeylerinin değerlendirilmesi, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 19(3), 166-174.
Powers, M. A., Bardsley, J., Cypress, M., Duker, P., Funnell, M. M., Hess Fischl, A., ... Vivian, E. (2015). Diabetes self-management education and support in type 2 diabetes: a joint position statement of the American Diabetes Association, the American Association of Diabetes Educators, and the Academy of Nutrition and Dietetics, Diabetes Care, 38(7), 1372-1382.
Rashidi, M., Özcan, H.Ş. (2022). Oral Antidiyabetik Kullanan Tip 2 Diyabetli Bireylere Verilen Kendi Kendini Yönetme Eğitiminin Diyabet Kontrolü ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi. Türk Diyabet Hemşireliği Dergisi, 2(2), 9-17.
Roy, T., Lloyd, C. E., Parvin, M., Mohiuddin, K. G. B., Rahman, M. (2012). Prevalence of co-morbid depression in out-patients with type 2 diabetes mellitus in Bangladesh. BMC Psychiatry, 12, 1-10.
Satman, I., Omer, B., Tutuncu, Y., Kalaca, S., Gedik, S., Dinccag, N., ve ark. (2013). (TURDEP-II Study Group). Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol, 28(2), 169-80.
Wallston, K.A., Rothman, R. L., Cherrington, A. (2007). Psychometric Properties of The Perseived Diabetes Self-Management Scale (PDSMS). J Behav Medicine, 30, 395-401.
World Health Organization. (2016). Global Report on diabetes. https://www.who.int/publications/i/item/9789241565257. Erişim tarihi: 01.11.2023
Usta Yeşilbalkan, Ö. (2001). Tip 2 diyabetli hastaların kendi kendilerine bakımlarındaki özyeterlilik ve özyeterliliklerini etkileyen faktörlerin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Yüksel, M., Bektaş, H. (2021). Tip 2 Diyabet Öz Yönetiminin Güçlendirilmesinde Mobil Sağlık Uygulamalarının Kullanımı: Literatür Derlemesi, Turkiye Klinikleri Hemsirelik Bilimleri, 13(2), 424-434.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 