GAZLIGÖL (İHSANİYE-AFYONKARAHİSAR, TÜRKİYE) SU KAYNAKLARININ HİDROJEOKİMYASAL ÖZELLİKLERİ VE KALİTE DEĞERLENDİRMESİ

Özet

İnceleme alanı Afyonkarahisar ilinin yaklaşık 21 km kuzeyinde bulunan Gazlıgöl (İhsaniye) ve çevresini içermektedir. Bu çalışmada inceleme alanındaki su kaynaklarının hidrojeokimyasal özellikleri ve farklı amaçlar için kullanılabilirliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla bölgedeki toplam 19 adet yeraltısuyu örneğinin pH, elektriksel iletkenlik (EC), ana anyon-katyon ve NO₃ içerikleri belirlenmiştir.  Elde edilen sonuçlara göre bölgedeki su kaynaklarının pH değerleri 7.1 ile 8.1 arasında değişmekte ve ortalama 7.7 olup bazik sular sınıfında yer almaktadır. Elektriksel iletkenlik değerleri ise 110 ile 1927 µS/cm arasında olup ortalama 461 µS/cm’dir. Bölgedeki hakim su tipleri ise Ca-Na-HCO₃, Ca-Mg-HCO₃, Ca-Mg-HCO₃-SO₄, Na-Ca-HCO₃ ve Na-Ca-HCO₃-SO₄’dür.

İnceleme alanındaki su kaynaklarının içme suyu olarak kullanılabilirliğini değerlendirmek için Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Türk Standartları Enstitüsü (TSE 266) standartları kullanılmış ve sadece H16 ve H18 numaralı örneklerin içme suyu olarak kullanımının sakıncalı olabileceği belirlenmiştir. Su kaynaklarının sulama suyu olarak kullanılabilirliğinin değerlendirilmesinde elektriksel iletkenlik, sodyum yüzdesi, sodyum adsorpsiyon oranı, artıksal sodyum karbonat, Kelley indeksi, geçirgenlik indeksi parametreleri ile Wilcox ve ABD Tuzluluk Laboratuvarı diyagramları kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre HG16 ve HG18 numaralı örnekler hariç tüm örneklerin sulama suyu açısından uygun olduğu belirlenmiştir. Ayrıca suların endüstride kullanım özellikleri değerlendirildiğinde HG1, HG11 ve HG19 numaralı örneklerin “kaynarken köpüren sular” sınıfında, HG16 ve HG18 numaralı örneklerin “kaynarken çok köpüren sular” sınıfında olduğu belirlenmiştir. HG9, HG10, HG11, HG13, HG16, HG18 ve HG19 numaralı örnekler ise “karbonat çökelmesi izlenir” sınıfında olup bu tip sular çürütme ve kireçlendirmeye neden olabilir.