COVID-19 HASTALIĞI SONRASI GELİŞEN VENÖZ YETMEZLİĞİN TEDAVİSİ

Özet

COVID-19, ciddi akut solunumu sendromu koronavirüs-2 (SARS-CoV-2) denilen virüsün yol açtığı hiperinflamasyonla seyreden oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. COVID-19 nedeniyle uygulanan kısıtlama önlemleri nedeniyle evde uzun süre kalan yaşlılarda ve yoğun bakımda COVID-19 tedavisi görenlerde baldır kaslarında zayıflama olmaktadır. Bundan dolayı venöz yetmezlik gelişebilmektedir. Bu hastaların tedavisinin geciktirilmeden yapılması kronik venöz yetmezliğe gidişi önleyeceğinden önemlidir. Çalışmamız COVID-19 tanısı alıp çeşitli merkezlerde tedavi gördükten sonra iyileşerek taburcu edilen ancak daha sonra venöz yetmezlik gelişen sekiz hastayı kapsamaktadır. Hastaların ikisi kadın ve altısı erkekti. Yaşları 43 ile 70 arasında değişmekte ve ortalama yaş ise 56.87±9.70 yıl idi. Hastaların başlıca yakınmaları bacaklarında ağrı, şişlik, kaşıntı, karıncalanma, yanma, ödem, kramp, ağırlık hissi ve renk değişikliğiydi. Fizik muayenede hastaların hepsinde de baldır kasları zayıftı ve D-dimer düzeyleri de yüksekti. Hastaların renkli venöz Doppler ultrasonografik incelemesinde her iki alt ekstremitelerinin derin venlerinde reflü tespit edildiğinden venöz yetmezlik tanısı kondu. Hastaların hepsinde bilateral alt ekstremite derin venleri açıktı. Venöz yetmezliğin COVID-19 olgularında iyileştikten sonrada görülebileceği göz önüne alınarak bu hastaların taburcu olduktan sonrada aralıklı kontrolü yapılmalıdır. COVID-19 tedavisi sonrası venöz yetmezlik gelişen olguların yakından izlenerek venoaktif ilaçlarla medikal tedavisinin yanında zayıflayan baldır kaslarının da egzersizlerle kuvvetlendirilmesi önemlidir. Baldır kaslarının kuvvetlenmesi sonucu venöz yetmezliğin gerilemesi muhtemel olduğundan invazif girişimleri için acele edilmemelidir.