GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ DOĞAL ALANLARINDAN TOPLANAN YONCALARIN (Medicago sativa L.) OT KALİTE ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ VE BİPLOT ANALİZ YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRMESİ

Özet

Bu araştırma, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin değişik lokasyonlarından toplanan yonca (Medicago sativa L.) türüne ait otların kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmanın materyalini oluşturan yonca türüne ait otlar 2018 ve 2019 yıllarının ilkbaharında, bitkilerin çiçeklenme dönemlerinin başlangıcında bölgenin, 10 farklı lokasyonundan toplanmıştır. Üç tekerrürlü olarak alınan ot örneklerinde yapılan kimyasal analizler sonucunda, incelenen özelliklere ait ortalamaların lokasyonlar arasında aşağıdaki şekilde değişim gösterdiği saptanmıştır; kuru madde oranı (KM) %90.74-94.20, ham kül oranı (HK) %9.17-12.92, organik madde oranı (OM) %79.40-83.03, ham protein oranı (HP) %18.15-28.89, ham selüloz oranı (HS) %26.21-34.17, asit deterjanda çözünmeyen lif oranı (ADF) %18.37-29.92, sindirilebilir kuru madde oranı (SKM) %65.59-74.59, nötral deterjanda çözünmeyen lif oranı (NDF) %23.29-32.39, kuru madde tüketimi (KMT) %3.70-5.15 ve nispi yem değerleri (NYD) 188.4-289.2. Araştırmada ayrıca incelenen özelliklerin birbirleriyle ve lokasyonlarla olan ilişkisi biplot analiz yöntemiyle incelenmiştir. Biplot analiz sonucuna göre, ham protein oranı (HP), ham kül oranı (HK), sindirilebilir kuru madde oranı (HK), kuru madde tüketimi oranı (KMT) ve nispi yem değeri (NYD) özellikleri aynı grupta yer alarak bu beş özellik arasında olumlu ve önemli ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ot kalitesi bakımından önemli olan bu beş özellik bakımından Mardin-Sultan Şeyhmus (4) lokasyonundaki yoncaların öne çıktığı belirlenmiştir.