Ankara Beypazarı’nda Geleneksel Evlerin Koruma Çalışmalarına Bir Örnek: Ali Ay Evi Restorasyon Projesi


Özet Görüntüleme: 624 / PDF İndirme: 213

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8416060

Anahtar Kelimeler:

Belgeleme, Beypazarı, Mimari koruma, Restorasyon, Yeniden işlevlendirme

Özet

Kültürel miras değeri taşıyan tarihi yapıların bazıları tasarlandıkları özgün fonksiyonun çağın gereklerine cevap vermemesi, yapıda meydana gelen bozulmalar, kent ve toplumda meydana gelen sosyal, ekonomik ve kültürel değişimlerden dolayı terk kaynaklı atıl durumda kalmaktadır.  Bu durumda mimari koruma disiplinine uygun şekilde yapıya restorasyon çalışmalarında müdahaleler gerekmektedir. Yapıya uygun olan yeni işlevin belirlenmesi ve yapıların günümüz şartları doğrultusunda kullanışlı hale getirilmesi bu sorunun çözülerek yapıların gelecek nesillere sağlıklı bir biçimde aktarılmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada UNESCO Dünya mirası geçici listesindeki alanlar içinde yer alan Ankara’nın tarihi Beypazarı kentinden geleneksel bir ev örneklem olarak seçilmiştir. Kentte koruma çalışmaları içerisinde kentin kültürünü, yaşam biçimini, mimari üslubunu yansıtan tarihi evlere yönelik tespit, belgeleme ve restorasyon çalışmaları yürütülmektedir.  Bu çalışmalar içinde ele alınan yapılardan birisi olan Ali Ay Evi kentsel sit alanı içerisinde kalan Zafer Mahallesi, Milli Egemenlik Caddesi üzerinde bulunan 982 ada 6 parselde yer almaktadır. Günümüzde kullanılmayan iki katlı, zemin ve birinci katında taş ve ahşabın farklı yapım teknikleri ile birlikte kullanıldığı (bağdadi, hımış, yığma) sofalı plan tipine sahiptir. Zemin kat ortak servis alanları (ahır ve samanlık), birinci katta ise yaşama birimleri yer almaktadır. Yapının kent içindeki yerinin kente ve topluma katkı sunarak ayakta kalabilmesi için restorasyon çalışmasına ihtiyacı vardır. Bu kapsamda yapının tanımsal belgeleme metodolojisi ile analizi yapılmış (rölöve), özgün halini ortaya koyan restitüsyon çizimleri gerçekleştirilmiştir. Restorasyon projesinde strüktürel risk analizi ve fiziki durumuyla birlikte yapının yeniden kullanımına yönelik getirilen yeni işlevin ihtiyaç programına uygun restorasyon projesi ortaya konulmuştur. 

Referanslar

Ahunbay, Z. (2019). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. Yem Yayın.

Akın, E. S., & İzgi, B. D. (2021). Tarihi Hanlarda Yeni İşlev: Deveci Han ve Taşhan, Tokat. Vakıflar Dergisi, 56, 143-162.

Aklanoğlu, F. (2010). Geleneksel yerleşmelerde kültür turizmi: Beypazarı örneği. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10(2), 125-136.

Aksulu, I. (1982). The Preservation and Rehabilitation Plan of Beypazarı Orta Doğu Teknik Üniversites]. Ankara.

Aksulu, I. (2001). Beypazarının Ahşap Evleri. In Ahşap kültürü-Anadolu’nun ahşap evleri (pp. 91-112). TC. Kültür Bakanlığı Yayını.

Altınoluk, Ü. (1998). Binaların Yeniden Kullanımı. YEM Yayınları.

BeypazarıBelediyesi. (2019). Beypazarı Evleri. Retrieved 10.06.2023 from https://www.beypazari.bel.tr/HOME/INDEX/KENT-REHBERI/TURIZM/BEYPAZARI-EVLERI

Cengiz, P. (2003). Ankara İli, Beypazarı İlçesinin geleneksel ticaret merkezi koruma geliştirme önerisi Gazi Üniversitesi]. Ankara.

Erdurmuş, S. (2019). Beypazarı tarihi evlerinin ısıl performansının Mehmet Üsdün Evi örneğİnde değerlendirilmesi Gazi Üniversitesi]. Ankara.

Gültekin, N. (2007). Geleneksel konut dokusunda kullanım sürecinin değerlendirilmesi-Beypazarı örneği. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(3), 261-272.

Hatipoğlu, E. (2015). Geleneksel Beypazarı evlerinin sürdürülebilir mimarlık ilkeleri kapsamında değerlendirilmesi Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi]. İstanbul.

ICOMOS. (2013). ICOMOS Türkiye Mimari Mirası Koruma Bildirgesi. Retrieved 16.06.2023 from http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0784192001542192602.pdf

Özen, E. (2011). Beypazarı Karaşar Beldesi Sarızeynel Evi'nin restorasyon ve yeniden işlevlendirme önerisi Gazi Üniversitesi]. Ankara.

Terzi, S. (2001). Beypazarı evlerinin mimari özellikleri Gazi Üniversitesi]. Ankara.

Urak, G., & Çelebi, G. (2005). Beypazarı geleneksel evlerinde uygulanan“tatli sıva”i üzerine bir inceleme. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20(3), 401-409.

Yılmaz, A. (2004). Ankara İli Beypazarı İlçesi Cumhuriyet, Zafer ve Kurtuluş Mahalleleri geleneksel dokusunun koruma ve geliştirme önerisi Gazi Üniversitesi]. Ankara.

Yılmaz, Ş. (2019). Geleneksel ekolojik bilgi bağlamında Beypazarı Evleri. Millî Folklor, 16(124), 213-229.

İndir

Yayınlanmış

25.09.2023

Nasıl Atıf Yapılır

Acar Ata, İlknur, Başar, M. E., Tazefidan, C., & Şenalp, M. (2023). Ankara Beypazarı’nda Geleneksel Evlerin Koruma Çalışmalarına Bir Örnek: Ali Ay Evi Restorasyon Projesi. Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, 10(29), 28–57. https://doi.org/10.5281/zenodo.8416060

Sayı

Bölüm

Makaleler