BİTKİ BİYOTEKNOLOJİSİNE GÜNCEL BİR BAKIŞ

Özet

Açlık “insanların yaşamlarını sürdürebilmesi için gerekli olan yeterli miktarda gıdaya ulaşamaması” olarak tanımlanmakta ve gıdalara olan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır. İnsanoğlunun beslenmesinin temelini oluşturan gıda ve geçmişten günümüze kadar süregelen tarım, günümüzdeki faaliyetler sonucu ortaya çıkan yoğun nüfus artışı ve olumsuz yönde değişmekte olan iklim, çevre koşulları ve zorlayıcı diğer faktörler gibi pek çok sorun gıda güvenliğini ve tarımsal uygulamaları tehdit etmektedir. Mevcut durumun devam etmesi, oluşan/oluşmaya başlayan tehdidin gelecekte artarak çok daha büyük problemlere neden olacağını düşündürmektedir. Günümüz gelişmeleri göz önüne alındığında tarımsal üretimi artırmada biyoteknolojik tekniklerin moleküler teknikler ile birlikte kullanımı büyük avantajlar sağlamaktadır. Bu açıdan bakıldığında tarımsal ve bitki biyoteknoloji farklı disipliner alanlardan yararlanarak, dünyadaki gelişmeler doğrultusunda tarımdaki gelişmelere hız verebilecek, sorunları farklı bakış açıları geliştirerek kısa bir sürede çözebilecek bir multidisipliner alandır. Bu çerçevede güncel biyoteknolojik gelişmelerin hedefi ürünlerin kısıtlamalarını (abiyotik – biyotik stres, hastalıklar, ekonomik faktörler, vb.) ortadan kaldırarak verimini artırmaktır. Ayrıca sürdürülebilirlik kavramının da önem kazandığı bu alanda disiplinler arası bir süreç işlemektedir. Sürdürülebilir tarım, tarımsal üretim uygulamaları ve üretilen gıda maddeleri için doğal kaynakların yok edilmemesi ve verimli bir şekilde kullanılmasını esas almaktadır. Tarımsal anlamda bu kavram ile bitki biyoteknolojisinin uyumlu olması büyük önem taşımaktadır. Bu amaç için biyoteknoloji adı altında yer alan klasik biyoteknolojik tekniklerden başalayıp modern biyoteknolojik tekniklere kadar giden ve zaman geçtikçe de karmaşıklık düzeyleri artan çeşitli teknolojilerin ülkelerin bilim-teknolojideki gelişmişliklerine bağlı olarak tarım alanında değişik şekillerde kullanıldığı bilinmektedir. Tüm bunlara ek olarak biyoteknolojik yaklaşımlar dünyanın gıda güvenliğine katkıda bulunmak için muazzam bir potansiyele sahip olmasına rağmen, genetiği değiştirilmiş ürünlerin bir tehdit oluşturduğu konusunda çeşitli endişeleri de beraberinde getirmiştir. Bu derleme kapsamında bitkiler için biyoteknoloji, eskiden yeniye tarihsel bakış, biyoteknolojinin modern teknikleri, gen teknolojileri, yeni gıda üretim teknolojileri ve gıda güvenliği hakkında yaklaşımlarda bulunulmuştur.