Co-60 İLE IŞINLANAN Cu-BAZLI ŞEKİL HAFIZALI ALAŞIMLARIN TERMAL PARAMETRELERİ VE YAPISAL İNCELENMELERİ

Özet

Gama radyasyonu malzemelerin yapısal özelliklerini değiştirebilecek nitelikte bir radyasyon çeşididir. Metal ve alaşımların ışınlamaya tepki olarak kristal yapılarında oluşan kusurlar nedeniyle birçok fiziksel ve yapısal özellikleri değişir. Şekil hafızalı alaşımlar (ŞHA), fonksiyonel malzemelerdir ve nükleer tesislerin izlenmesi için mekanik cihazlarda kullanılmaktadır. Nükleer tesislerde ŞHA’ların kullanılması malzemelerin verdiği tepki ve bu tepkinin ışınlamadan nasıl etkilendiği hakkında bilgi sahibi olmayı gerektirir. Bu çalışmada bakır esaslı ŞHA’lar kullanıldı. Bakır esaslı ŞHA’lar alaşım elementlerine ve element yüzdelerindeki küçük değişimlere oldukça duyarlıdır. Cu-11,6Al-0,42Be, Cu-11,8Al-0,47Be, Cu-13Al-4Ni ve Cu-13,5Al-4Ni (% ağırlıkça) ŞHA numuneleri 50 kGy sabit radyasyon dozu ile ışınlandı. Işınlamanın Cu-esaslı ŞHA’ların termodinamik parametreleri ve yapısal özellikleri üzerindeki etkisi incelendi. Işınlamanın termodinamik parametreler üzerindeki etkileri diferansiyel tarama kalorimetresi (DSC) ile belirlendi. Yapısal incelemeleri X-ışını difraksiyonu (XRD) ve optik mikroskop gözlemleri ile yapıldı. Mikro sertlik ölçümleri alındı. Cu-esaslı şekil hafızalı alaşımlar için elde edilen sonuçlar hem kendi arasında homojen ve ışınlanmış numuneler olarak, hem de alaşım elementlerine göre değerlendirildi.