TOPLUMSAL CİNSİYET AÇISINDAN SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞİM

Özet

Sağlık hem biyolojik hem de sosyolojik unsurlardan etkilenen, sadece bedensel değil ruhsal, bilişsel ve sosyal anlamda da değerlendirilen ve bireylerin doğum öncesinden hayatının son anına kadar olan süre boyunca önemini koruyan bir kavramdır. Toplumu oluşturan her bir bireyin sağlığı o toplumun üretkenliğini ve gelişmişliğini doğrudan ya da dolaylı olarak etkilediği için bireylerin sağlıklı olması ait oldukları toplum açısından oldukça önemli bir yere sahip olmaktadır. Sağlık hizmeti alacak bir bireyin yaşadığı yer, aile yapısı, eğitim düzeyi ya da ait olduğu toplumun bakış açıları gibi etkenler hizmetlere ulaşma noktasında bazı engeller oluşturmaktadır. Toplumu oluşturan tüm bireylerin bu hizmetlerden engelsiz bir şekilde yararlanma hakkı olduğu halde toplumun değer yargılarından kaynaklanan ve cinsiyetler arası ayrımcılığın ön planda olduğu toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin doğrudan ya da dolaylı olarak bu hizmetleri almada kadınları olumsuz anlamda daha fazla etkilediği görülmektedir. Kadınların eğitim durumu, çalışma hayatında olup olmaması, aile yapısı ve yetişme tarzı, sağlık hizmetlerine nasıl ulaşacakları konusunda yeterli bilgiye sahip olmamaları gibi etkenler sadece sağlık hizmetlerinden faydalanmalarını değil bu hizmeti almayı talep etmelerini dahi zor hale getirebilmektedir. Bu durumun temelinde ise toplumun kadınlara biçtiği toplumsal cinsiyet rollerinden kaynaklanan yargılar ve tabu olarak değerlendirilen bazı inanışlar bulunmaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin getirdiği bir sonuç olarak kadınlar sağlıklarıyla ilgili bir problemle karşılaştığında bu durumu paylaşmak, yaşadığı sorunla ilgili bilgi almak gibi konularda çekimser davranmakta bazı durumlarda ise sağlık sorununu görmezden gelmekte veya tedavisini ertelemektedir. Dolayısıyla ortaya çok daha büyük sorunlar çıkmakta sadece fizyolojik ve tedavi edilebilir bir sağlık sorunu bile sağlık hizmetlerine ulaşmadaki engeller sebebiyle zamanla psikolojik anlamda da değerlendirilecek önemli bir probleme dönüşmektedir. Bu çalışmada, toplumsal cinsiyet kavramının Türkiye’de sunulan sağlık hizmetlerine erişimdeki yansımalarının detaylı bir şekilde açıklanması, kadın-erkek eşitliğinin ve cinsiyet ayrımcılığının ortaya çıktığı alanların teorik bir çerçevede irdelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın sonuç kısmında ise toplumsal cinsiyetin gelişimini ve sağlık hizmetlerine ulaşmada eşitlik kavramını destekleyecek çalışmalar yapılması için önerilerde bulunulmuştur.